Архангай аймгийн гадаргын усны чанарын 2023 оны 10 дугаар сарын тойм

1.Гадаргын усны чанар

Архангай аймгийн Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори нь гадаргын усны хяналт-шинжилгээний хөтөлбөрийн дагуу 2023 оны 10 дугаар сард Гичгэнэ-Тариат, Суман тариат, Чулуут-Чулуут, Хануй-Эрдэнэмандал, Чулуут-Өндөр-Улаан, Хойд тамир, Өгийнуур, Урд тамир дээд, Урд тамир цэгээс усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд: Гадаргын усны ууссан хүчилтөрөгчийн горим хэвийн байв.

2023 оны 10-р сард хийсэн Архангай аймгийн гадаргын усны шинжилгээний дүнг усны чанарын гол үзүүлэлтүүдээр MNS 4586-98 усны чанарын стандартай харьцуулан /Хүснэгт1/-д үзүүллээ.  

/Хүснэгт1./-д

Тайлбар: БХХ₅-биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, ПИЧ-Перманганатын исэлдэх чанар, илр-илрээгүй, MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлтүүдийг тодрүүлав.

Гичгэнэ-Тариат усны цахилгаан дамжуулах чадвар 98.86, эрдэсжилт 75.8мг/л, хатуулаг 0.84мг-экв/л,  төмөр 0.07мг/л, нитрат азот 0.06мг/л, сульфат 1.5 мг/л, хлор 2.8 мг/л, гидрокарбонат 52.5 мг/л, магни 1.7 мг/л байна.

Суман-Тариат усны цахилгаан дамжуулах чадвар 149.4, эрдэсжилт 113.3мг/л, хатуулаг 1.31 мг-экв/л,  төмөр 0.03мг/л, нитрат азот 0.06мг/л, сульфат 0.8мг/л, хлор 3.5мг/л, гидрокарбонат 81.8мг/л, магни 81.8мг/л байна.

Чулуут-Чулуут усны цахилгаан дамжуулах чадвар 115.3, эрдэсжилт 87.3мг/л, хатуулаг 0.98мг-экв/л,  төмөр 0.02мг/л, нитрат азот 0.53мг/л, сульфат 1.0мг/л, хлор 2.8мг/л, гидрокарбонат 62.8мг/л,  магни 4.3мг/л байна.

Хануй-Эрдэнэмандал усны цахилгаан дамжуулах чадвар 214.3, эрдэсжилт 174.0 мг/л, хатуулаг 1.83мг-экв/л,  төмөр 0.08мг/л, нитрат азот 0.57мг/л, сульфат 1.5мг/л, хлор 5.3мг/л, гидрокарбонат 123.3 мг/л, магни 3.3мг/л байна.

Чулуут-Өндөр-Улаан усны цахилгаан дамжуулах чадвар 144.5, эрдэсжилт 112.2 мг/л, хатуулаг 1.25мг-экв/л,  төмөр 0.05мг/л, нитрат азот 0.04 мг/л, сульфат 1.2мг/л, хлор 3.9 мг/л, гидрокарбонат 80.5 мг/л, магни 5.2 мг/л байна.

Хойд Тамир усны цахилгаан дамжуулах чадвар 99.01, эрдэсжилт 78.1мг/л, хатуулаг 0.80мг-экв/л,  төмөр 0.03мг/л, нитрат азот 0.23мг/л, сульфат 0.9мг/л, хлор 3.9мг/л, гидрокарбонат 53.7мг/л, магни 2.7мг/л байна.

Өгийнуур. усны цахилгаан дамжуулах чадвар 615.2, эрдэсжилт 584.2мг/л, хатуулаг 3.63мг-экв/л, төмөр 0.12мг/л, нитрат азот 0.06мг/л, сульфат 78.4мг/л, хлор 23.8мг/л, гидрокарбонат 328.3мг/л, магни 31.4мг/л байна

Урдтамир- Цэцэрлэг дээд, Цэцэрлэг доод усны цахилгаан дамжуулах чадвар 102.8-109.8, эрдэсжилт 79.3-85.7мг/л, хатуулаг 0.83-0.91мг-экв/л,  төмөр 0.01мг/л, нитрат азот 0.41-0.42 мг/л, сульфат 3.3-3.9мг/л, хлор 3.5мг/л, гидрокарбонат 51.9-57.4мг/л, магни 2.6-2.7мг/л байна.

2.Хаягдал бохир усны хяналт-шинжилгээ

Архангай аймгийн Эрдэнэбулган сумын “Ундарга” цэвэрлэх байгууламжийн хаягдал бохир усны орох, гарах 2 цэгээс хаягдал усны сорьц авч химийн найрлага болон чанарын үзүүлэлтийг тодорхойллоо. 

Шинжилгээний дүнг /MNS4943:2015/ “Хаягдал ус”-ны стандартад харьцуулан /Хүснэгт2./-д үзүүллээ.

Хүснэгт2

Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд: /MNS4943:2015/ “Хаягдал ус”ны стандарт дахь зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнээс Биохимийн Хэрэгцээт Хүчилтөрөгч-/БПК₅/-ийн агууламж 1.7  дахин их, жинлэгдэгч бодисын агууламж 5.3 дахин их, нийт азот 3.0 дахин их  байна.

АРХАНГАЙ АЙМАГ УС, ЦАГ УУР ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ГАЗРЫН БАЙГАЛЬ ОРЧИН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ЛАБОРАТОРИ